Marmara Denizi ve Karadeniz’in en değerli deniz canlılarından biri olan kalkan balığı, son 30-40 yılda ciddi bir nüfus kaybına uğradı. Bir zamanlar bölge balıkçılarının geçim kaynağı olan bu tür, artık yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Uzmanlar, bilinçsiz avlanma, çevresel değişimler ve kaçak balıkçılığın bu trajik düşüşün başlıca nedenleri olduğunu belirtiyor.

Bilinçsiz Avlanma ve Aşırı Tüketim

Kalkan balığı, yüksek ekonomik değeri nedeniyle avcılığın yoğun olduğu bir tür olarak dikkat çekiyor. Ancak, bilinçsiz ve kontrolsüz avlanma, bu türün neslini tehdit eden en büyük faktörlerden biri. Özellikle küçük boyuttaki balıkların avlanması, türün doğal döngüsünü bozarak popülasyonun yenilenmesini engelliyor. Yasal avlanma boyu 45 santimetre olarak belirlenmiş olsa da, birçok balıkçı bu kurala uymayarak genç bireyleri de avlıyor. Bu durum, kalkan balıklarının üremeden avlanmasına yol açıyor ve neslinin devamlılığını tehdit ediyor.

Kaçak Avcılık ve Trol Tehlikesi

Kalkan balığının azalmasındaki en önemli unsurlardan biri de kaçak avcılık. Kalkan avında kullanılan gırgır ağları ve trol tekneleri, yalnızca bu türü değil, ekosistemin birçok önemli canlısını da tehdit ediyor. Özellikle dip trolü yöntemiyle yapılan avcılık, deniz tabanını tahrip ederek yalnızca kalkan balığını değil, onun yaşam alanındaki diğer türleri de olumsuz etkiliyor. Öte yandan Türkiye’de kalkan balığının üreme alanlarını dahi yok eden balıkçıların Rusya ve Ukrayna kara sularında kaçak avcılık yaptığı yıllardan beri büyük bir sorun olarak ortada duruyor. Bu yüzden geçtiğimiz yıllarda birçok Türk balıkçı gemisine el koyulmuş ve Türk balıkçılar Rusya başta olmak üzere Karadeniz’e kıyısı bulunan ülkelerde tutuklanmaya kadar varan sonuçlanan yaptırımlara maruz kalmışlardı. Ancak, Türkiye’de kaçak avlanmaya yönelik yaptırımların ne derece caydırıcı olduğu ise belirsizliğini koruyor.

Kirlilik ve İklim Değişikliğinin Etkileri

Karadeniz’deki sanayi atıkları, plastik kirliliği ve tarımsal faaliyetlerden kaynaklanan kimyasal atıklar, deniz ekosistemine büyük zarar veriyor. Kalkan balığı, özellikle temiz ve besin açısından zengin sularda üreyen bir tür olduğundan, kirlilik oranındaki artış doğrudan popülasyon düşüşüne sebep oluyor. Bunun yanı sıra, küresel ısınmanın etkisiyle değişen deniz suyu sıcaklıkları, balıkların göç yollarını ve üreme alanlarını da olumsuz etkiliyor.

Koruma Önlemleri ve Çözüm Önerileri

Bilim insanları ve çevre uzmanları, kalkan balığının neslini korumak için acil önlemler alınması gerektiğini vurguluyor. Öncelikle denetimlerin artırılması ve yasa dışı avcılığın sıkı bir şekilde cezalandırılması gerekiyor. Ayrıca, kalkan balığı stoklarının yenilenmesi için belirli dönemlerde av yasağı uygulanmalı ve üreme alanları koruma altına alınmalıdır. Deniz ekosistemini korumak adına sürdürülebilir balıkçılık politikalarının hayata geçirilmesi, yalnızca kalkan balığını değil, tüm Karadeniz ekosistemini koruyacaktır.

Karadeniz’de bir zamanlar bolca bulunan kalkan balığının bugün nesli tükenme noktasına gelmiş olması, bizlere denizlerimize nasıl davrandığımızı yeniden gözden geçirmemiz gerektiğini hatırlatıyor. Sürdürülebilir avcılık yöntemleri benimsenmez ve çevreye duyarlı politikalar uygulanmazsa, sadece kalkan balığı değil, tüm deniz ekosistemimiz büyük bir risk altında kalacaktır.

Kalkan Balığı Nerelerde Yaşar?

Kalkan balığı, Karadeniz başta olmak üzere Marmara Denizi, Ege Denizi ve Akdeniz’de yaygın olarak bulunur. Dünya genelinde ise Atlas Okyanusu’nun doğu kıyıları, Baltık Denizi ve Kuzey Denizi gibi bölgelerde yaşamını sürdürmektedir.

Güncel Fiyat Bilgisi

Kalkan balığının kilosu, piyasadaki arz-talep dengesine göre değişiklik göstermektedir. 2025 yılı Şubat ayı itibarıyla Türkiye’de kalkan balığının kilogram fiyatı yaklaşık olarak 1.000 ila 1.500 TL civarında satılmaktadır.