Zam kapıda! Ekmek 10 TL olacak

Fakirin karnı ekmek ve makarna ile doyuyordu, ona da göz koydular. Vatandaş ekmek alamayacak, makarna yiyemeyecek duruma geldi. Neden? Açıklayayım.
Hükümet buğday destekleme alım fiyatını ton başına 9.250 lira olarak açıkladı. Açıklanan fiyat çiftçileri üzdü. Çünkü:
Buğday taban fiyatına yapılan zam, devletin açıkladığı enflasyonun yarı yarıya altında kaldı. Devlet yıllık enflasyonu yüzde 39.5 olarak açıklamıştı. Buğday taban fiyatı geçen yıl 7.450 liraydı. Bugün açıklanan 9.250 liralık taban fiyatla buğday destekleme alım fiyatına yapılan zam yüzde 19.4 oranında kaldı.
Bu demektir ki, devletin açıkladığı enflasyona göre çiftçi bu yıl buğdayını yarı yarıya zararına satacak. Üstelik bugün teslim ettiği buğdayın parasını bir ay sonra alacak. Arada enflasyon 2-3 puan daha artacak. Bu fark da çiftçinin zarar hanesine yazılacak.

Devlet eliyle stokçuluk

Milletin aklını karıştırmak için oyun üstüne oyun oynanıyor. Aslında buğdayın taban fiyatı 8.250 lira. Devlet, Çiftçi Kayıt Sistemi’ne kayıtlı olan çiftçilere ton başına 1.000 prim veriyor. Devlet önceki yıllarda bu primi, buğdayını Toprak Mahsulleri Ofisi’ne (TMO) satan çiftçilere veriyordu. TMO’nun bir ay sonra yapacağı ödemeyi beklemeye gücü olmayan çiftçiler ise malını tüccara daha düşük fiyattan satıyordu. Mesela geçen yıl malını TMO’ya götüren çiftçi ton başına 7.450 lira alırken, tüccara satmak zorunda kalanlar ise 6.450 liradan satmıştı.
Bu yıl TMO’da primli olarak buğday alım fiyatı 9.250 lira. Ancak bu kez malını tüccara vermek zorunda kalanlar 8.250 liradan vermek zorunda kalmayacak, tüccar da çiftçiden aldığı buğdaya 9.250 lira ödeyecek. “Bunda ne kötülük var, çiftçinin işi kolaylaşmış, daha ne istiyorsun” diyenler çıkacaktır. Söyleyeyim, tüccar çiftçinin buğdayını aslında yine geçen seneki gibi 1.000 lira düşük fiyatla alacak. Ancak çiftçiye 9.250 lira verecek. Aradaki 1.000 lira ise Toprak Mahsulleri Ofisi tarafından ödenecek. Yani devlet eliyle tüccar beslenecek, tüccarın daha rahat stok yapması mümkün olacak. Buğday-un kıtlığı olursa da tüccar stokladığı malı devlete istediği fiyatla satacak. Yani 8.250 liraya aldığı buğdayı belki de 10.000 liraya devlete satacak. Bir kazanç da oradan elde edecek.

Çiftçi de mağdur, vatandaş da…

Çiftçinin kullandığı mazot, gübre ve tarım ilacına zam üstüne zam gelirken, ürettiği buğdayın fiyatının geçen yıldan bu yıla sadece yüzde 19.4 oranında artması çiftçiyi harca-borca sokacak.
Sattığı 1 kilo buğdaya karşılık 2 ekmek satın alabilen çiftçi, una ve ekmeğe gelecek zamlarla 1 kilo buğdaya karşılık 1 ekmek bile satın alamaz hale gelecek.
Çünkü fırıncılar seçim öncesinden beri, “Ekmek 10 lira olmalı” diye bastırıyorlardı. Hükümet, “Seçime kadar sabredin” demiş olmalı ki, seslerini bir ara kestiler. Seçim bitti, zamlı taban fiyat açıklandı, ekmek zammının da önü açıldı. Bu durumda fırıncılar, “Ekmek 15 lira olsun” diye seslerini yüseltirse hiç şaşmam. Çiftçi aileleri kendi ekmeklerini kendileri yapabiliyor, bu konuda bilgileri ve imkanları var. Ama nüfusun neredeyse yüzde 80’i şehirlerde yaşadığı için, olan yine şehirlerde yaşayanlara olacak.

Ete, süte, peynire her şeye zam

Buğday taban fiyatı, buğday destekleme alım fiyatı, adına ne derseniz deyin, neden bu kadar önemli? Çünkü buğday fiyatının artması, her şeyin fiyatının atmasına neden oluyor.
Başta un olmak üzere, ekmek, makarna, bulgur, hayvan yemi fiyatı, hepsi artıyor.
Hayvan yemi olarak kullanılan kepek fiyatı da artınca besiciler, “Maliyet yükseldi” diyerek et ve süt fiyatlarına zam yapacak. Kasapta et, kıyma ve sakatat fiyatları, markette paket süt, ayran, yoğurt, peynir, salam, sucuk, sosis ne varsa zamlanacak.
Yani, bu daha başlangıç.